Szkoda częściowa OC i AC – co warto wiedzieć?

29 kwietnia, 2025

Ubezpieczenie komunikacyjne to jeden z fundamentów ochrony każdego właściciela pojazdu. Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdów mechanicznych (OC PPM) oraz dobrowolne ubezpieczenie autocasco (AC) zapewniają ochronę finansową w przypadku wypadków drogowych i innych nieprzewidzianych zdarzeń, które mogą prowadzić do uszkodzenia pojazdu.

W kontekście tych ubezpieczeń funkcjonują pojęcia „szkody częściowej” oraz „szkody całkowitej”.

W artykule przybliżymy, co to jest szkoda częściowa, czym różni się od szkody całkowitej oraz jak wygląda proces likwidacji szkody w ramach ubezpieczeń OC i AC.

Co to jest szkoda częściowa AC?

Szkoda częściowa oznacza uszkodzenie pojazdu, w przypadku którego koszt naprawy nie przekracza określonej w umowie ubezpieczenia wartości pojazdu (zazwyczaj 70–80%) na dzień szkody. Oznacza to, że po dokonaniu naprawy w zaakceptowanej przez ubezpieczyciela wysokości samochód wraca do pełnej sprawności, a jego wartość rynkowa po naprawie jest zgodna z wartością sprzed szkody.

Szkody częściowe mogą dotyczyć zarówno elementów konstrukcyjnych pojazdu, jak i jego wyposażenia zewnętrznego.

Najczęstsze przykłady szkód częściowych:

• uszkodzenie zderzaka, reflektora, lusterka,
• wgniecenia na nadwoziu, które nie naruszają struktury pojazdu,
• uszkodzenie szyb.

W przypadku szkody częściowej stopień uszkodzeń pozwala na ekonomicznie uzasadnioną naprawę pojazdu.

Różnica między szkodą częściową a całkowitą w AC i OC PPM

Zrozumienie różnicy między szkodą częściową a całkowitą jest kluczowe, gdyż oba te rodzaje szkód wiążą się z odmiennymi procedurami likwidacji oraz wypłatą odszkodowania.

Szkoda częściowa – to uszkodzenie pojazdu, które pozwala na jego naprawę.

• Koszt naprawy nie przekracza 70–80% wartości pojazdu sprzed szkody (AC).
• Koszt naprawy nie przekracza 100% wartości pojazdu sprzed szkody (OC PPM).
• Pojazd po naprawie wraca do pełnej sprawności i może być użytkowany jak przed wypadkiem.

Szkoda całkowita  – występuje, gdy koszt naprawy przekracza wartość pojazdu sprzed szkody lub gdy naprawa jest niemożliwa bądź ekonomicznie nieuzasadniona.

• Właściciel pojazdu otrzymuje odszkodowanie stanowiące różnicę między wartością rynkową pojazdu przed szkodą a wartością wraku (pozostałości).

Szkoda całkowita w OC PPM

Termin „szkoda całkowita” został wypracowany w praktyce likwidacji szkód i następnie przyjęty przez orzecznictwo (por. wyrok SN z 1 września 1970 r., sygn. akt II CR 371/70).

W przypadku dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy, szkoda całkowita ma miejsce, gdy:

• pojazd ulega zniszczeniu w stopniu uniemożliwiającym naprawę,
• koszt naprawy przekracza wartość rynkową pojazdu na dzień szkody.

Metoda rozliczenia:
W przypadku szkody całkowitej odszkodowanie ustalane jest metodą dyferencyjną (różnicową), co oznacza, że wysokość odszkodowania stanowi różnicę między wartością pojazdu sprzed szkody a wartością wraku. Dzięki temu suma wypłaconego odszkodowania oraz kwota uzyskana ze sprzedaży wraku powinna odpowiadać wartości rynkowej pojazdu sprzed szkody.

Ustalenie wartości pozostałości (wraku)

Realne określenie wartości pozostałości pojazdu następuje poprzez:

1. Zamieszczenie oferty sprzedaży wraku na portalu aukcyjnym. Ubezpieczyciel korzysta w tym celu ze specjalistycznych platform dostępnych dla profesjonalnych podmiotów zajmujących się odkupem pozostałości.
2. Zanonimizowanie oferty – nie zawiera danych osobowych właściciela ani informacji identyfikujących pojazd (np. numeru rejestracyjnego).

Odszkodowanie za szkodę częściową z OC PPM

Odszkodowanie za szkodę częściową z OC przysługuje, gdy uszkodzenie pojazdu spowodowała inna osoba posiadająca obowiązkowe ubezpieczenie OC. Odszkodowanie powinno pokryć koszty naprawy pojazdu, na które składają się:

1. koszt pracy serwisu,
2. cena części zamiennych.

Wycena kosztów naprawy dokonywana jest przez ubezpieczyciela lub na podstawie dokumentacji przedstawionej przez poszkodowanego (np. kalkulacji, faktur, opinii rzeczoznawcy).

Odszkodowanie z OC może obejmować również:

• wynajem samochodu zastępczego,
• utratę wartości rynkowej pojazdu,
• koszty holowania,
• uszkodzenie przewożonego ładunku.

Odszkodowanie za szkodę częściową z AC

W przypadku AC odszkodowanie można uzyskać niezależnie od tego, czy kierowca jest sprawcą wypadku. Odszkodowanie z AC dotyczy szkód spowodowanych przez:

• winę kierowcy,
• kradzież,
• siły natury (np. grad, powódź),
• inne zdarzenia losowe.

Szkoda częściowa oznacza, że pojazd nadaje się do naprawy, a koszt naprawy jest niższy od wartości wskazanej w umowie ubezpieczenia. Progi te wynoszą zazwyczaj 70–80% wartości pojazdu na dzień szkody.

W zależności od warunków umowy ubezpieczyciel może rozliczyć szkodę na podstawie:

• kosztorysu,
• zaakceptowanych faktur za naprawę.

Likwidacja szkody częściowej krok po kroku

Likwidacja szkody częściowej z OC PPM i AC składa się z kilku etapów:

1. Zgłoszenie szkody – poszkodowany (OC) lub właściciel pojazdu (AC) zgłasza szkodę.
2. Ocena szkody – ubezpieczyciel ocenia uszkodzenia i koszty naprawy.
3. Wypłata odszkodowania – ubezpieczyciel wypłaca środki na podstawie wyceny szkody.

Zaniżenie odszkodowania przez błędną kwalifikację

W praktyce często dochodzi do zaniżania odszkodowań poprzez:

• kwalifikowanie szkody jako całkowitej przy kosztach naprawy wynoszących 70–80% wartości pojazdu,
• zaniżenie wartości pojazdu przed szkodą,
• zawyżenie kosztów naprawy.

Co zrobić?
Po otrzymaniu decyzji o szkodzie całkowitej poszkodowany powinien dokładnie przeanalizować ustalenia ubezpieczyciela i w razie nieprawidłowości zakwestionować tę kwalifikację.

Podsumowanie

Szkoda częściowa i szkoda całkowita to dwa kluczowe pojęcia w ubezpieczeniach komunikacyjnych OC i AC.

Szkoda częściowa oznacza, że:

• pojazd nadaje się do naprawy,
• koszt naprawy nie przekracza ustalonego progu wartości pojazdu (np. 70–80% w AC, do 100% w OC).

W takim przypadku ubezpieczyciel pokrywa koszty naprawy, a samochód wraca do pełnej sprawności.

Szkoda całkowita natomiast występuje, gdy:

• koszt naprawy przekracza wartość pojazdu sprzed szkody lub gdy naprawa jest ekonomicznie nieuzasadniona.

W takiej sytuacji odszkodowanie wypłacane jest metodą różnicową – właściciel otrzymuje kwotę odpowiadającą różnicy między wartością pojazdu przed szkodą a wartością wraku.

Proces likwidacji szkody obejmuje:

1. zgłoszenie szkody, 
2. ocenę szkody przez ubezpieczyciela,
3. wypłatę odszkodowania. 

Warto zwrócić uwagę na ewentualne zaniżanie odszkodowania przez ubezpieczycieli, np. poprzez zbyt niską wycenę pojazdu przed szkodą lub zawyżenie kosztów naprawy. W przypadku nieprawidłowej kwalifikacji szkody jako całkowitej poszkodowany ma prawo do jej zakwestionowania.

POWRÓT