Odpowiedzialność samorządu za szkody wyrządzone przez drzewa – jak gmina powinna zarządzać ryzykiem?

2 lipca, 2025

Tereny zielone w Polsce – ile drzew i lasów nas otacza?

Polska to kraj o umiarkowanym klimacie i bogatej szacie roślinnej. Lasy zajmują aż 29,6% powierzchni kraju (dane GUS, stan na koniec 2023 roku), a ich powierzchnia systematycznie rośnie. Drzewa rosną także w miastach, parkach, na działkach prywatnych i wzdłuż dróg publicznych. To nie tylko wartość przyrodnicza i estetyczna, ale także potencjalne źródło zagrożeń.

Wypadki i szkody z udziałem drzew – statystyki i skala problemu

Jak pokazują dane Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, w 2023 roku odnotowano ponad 30 000 interwencji związanych z powalonymi drzewami i konarami. Przyczyną były najczęściej burze, silny wiatr i opady śniegu. Takie zdarzenia powodują:

• uszkodzenia mienia (samochody, dachy, ogrodzenia),
• utrudnienia w ruchu drogowym,
• zagrożenie zdrowia i życia ludzi.

Jak samorządy zapobiegają szkodom wyrządzanym przez drzewa?

Dlaczego zarządzanie drzewostanem to obowiązek samorządu?

Drzewa w pasie drogowym i na terenach publicznych są własnością gminy lub miasta. Oznacza to, że samorząd odpowiada za ich stan techniczny, pielęgnację i usuwanie potencjalnych zagrożeń. Zaniedbanie może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą.

Inwentaryzacja i monitoring drzew – nowe technologie w służbie zieleni

Wiele samorządów prowadzi cyfrowy rejestr drzew (np. w systemie GEO-EPLANT), umożliwiając mieszkańcom zgłaszanie niebezpiecznych okazów. Niektóre miasta wdrażają:

• monitoring z użyciem dronów,
• aplikacje mobilne dla służb zieleni miejskiej,
• cyfrowe mapy ryzyka związanego z drzewostanem.

Regularna pielęgnacja drzew i przeglądy dendrologiczne

Cięcia techniczne w pasach drogowych, zabiegi pielęgnacyjne i ekspertyzy dendrologiczne to niezbędne działania, które zmniejszają ryzyko wypadków. Samorządy opracowują i wdrażają standardy pielęgnacji zieleni oraz egzekwują je od firm wykonawczych.

Usuwanie drzew zagrażających bezpieczeństwu publicznemu

W sytuacji zagrożenia – np. po wichurze lub w przypadku chorego drzewa – podejmowane są decyzje administracyjne o wycince. Proces ten bywa dokumentowany (raport, zdjęcia, opinia dendrologa), a decyzje są publikowane dla przejrzystości działań samorządu.

Edukacja ekologiczna i aktywizacja mieszkańców

W wielu gminach i miastach realizowane są programy „zielonej edukacji”, konkursy na zielone podwórka i akcje sadzenia drzew. Aplikacje mobilne pozwalają mieszkańcom zgłaszać propozycje nowych nasadzeń – każda lokalizacja podlega weryfikacji przez odpowiednie służby.

Współpraca samorządu z zarządcami dróg i sieci energetycznych

Porozumienia z zarządcami infrastruktury drogowej i firmami energetycznymi, w sprawie systematycznego przyczyniania gałęzi, pozwalają zapobiegać szkodom, takim jak zerwane linie energetyczne czy zablokowane drogi.

Ubezpieczenie OC samorządu – klucz do skutecznego zarządzania ryzykiem

Dlaczego jednostka samorządowa powinna mieć polisę OC?

Zgodnie z przepisami, gmina, miasto ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez drzewa będące jej własnością, jeśli do szkody doszło wskutek zaniedbania. Polisa OC samorządu:

• chroni przed kosztami roszczeń,
• pokrywa szkody majątkowe i osobowe,
• obejmuje koszty leczenia, zadośćuczynienia i procesów sądowych.

Przykład szkody: drzewo przewraca się na samochód

Jeśli chore drzewo należące do gminy lub miast i przewróci się na pojazd, a wcześniej nie zostało usunięte mimo sygnałów o jego stanie – poszkodowany może uzyskać odszkodowanie z polisy OC gminy.

Czy każda gmina ma ubezpieczenie OC?

Większość jednostek samorządu terytorialnego posiada polisę OC, jednak niewiele z nich analizuje dokładnie zakres ochrony. Warto upewnić się, że polisa obejmuje również szkody związane z drzewami.

Procedura zgłaszania zagrożeń – element zarządzania kryzysowego

Samorządy powinny posiadać wewnętrzne procedury reagowania na zgłoszenia mieszkańców dotyczące niebezpiecznych drzew. To nie tylko podnosi bezpieczeństwo, ale też skraca czas reakcji w sytuacjach awaryjnych.

Drzewa to odpowiedzialność – nie tylko przywilej

Dbanie o drzewa to nie tylko ich sadzenie, ale również odpowiedzialne zarządzanie ryzykiem. Gminy lub miasta, które łączą prewencję, technologię, edukację i odpowiednią ochronę ubezpieczeniową, mogą skutecznie chronić życie i mienie mieszkańców oraz zapewnić zrównoważony rozwój zieleni miejskiej.

Potrzebujesz wsparcia w zakresie oceny odpowiedzialności lub ubezpieczenia OC dla gminy?

Jeśli reprezentujesz samorząd, zarządcę drogi lub firmę zajmującą się zielenią i chcesz mieć pewność, że zakres Twojego ubezpieczenia OC obejmuje szkody wyrządzone przez drzewa – skontaktuj się z nami.

Doradzimy, jak skutecznie zarządzać ryzykiem, przeanalizujemy Twoją polisę i pomożemy wdrożyć procedury, które zwiększają bezpieczeństwo oraz ograniczają odpowiedzialność.

Skonsultuj się z ekspertem – zadzwoń lub napisz już dziś.

POWRÓT