Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych – czym są TUW-y?
6 czerwca, 2025W świecie ubezpieczeń, zdominowanym przez komercyjne firmy nastawione na zysk, istnieje alternatywa oparta na zasadach solidarności, wzajemności i wspólnego interesu – Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW). Choć ich historia sięga wieków wstecz, dziś przeżywają renesans, szczególnie w sektorze rolniczym, wśród samorządów lokalnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw.
Czym dokładnie są TUW-y? Jak działają i czym różnią się od tradycyjnych ubezpieczycieli komercyjnych? Kto może być ubezpieczonym w TUW? I co należy zrobić, jeśli chcemy zrezygnować z ubezpieczenia w tego typu organizacji?
Czym są Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych?
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych to specyficzna forma prawna zakładów ubezpieczeń, której działalność opiera się na zasadzie wzajemności. W przeciwieństwie do klasycznych spółek akcyjnych, TUW-y nie są nastawione na generowanie zysku dla akcjonariuszy – ich głównym celem jest ochrona interesów członków (zwanych członkami TUW) poprzez wspólne ponoszenie ryzyka i kosztów ubezpieczenia.
Zgodnie z ustawą o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, TUW może prowadzić działalność wyłącznie w formie ubezpieczeń wzajemnych – czyli takich, gdzie członkowie towarzystwa są jednocześnie jego klientami i udziałowcami. Każdy członek TUW zawiera umowę ubezpieczenia, ale też bierze udział w tworzeniu funduszu, z którego wypłacane są odszkodowania.
Kluczowe cechy TUW:
- Brak właścicieli kapitałowych – TUW nie posiada akcjonariuszy ani inwestorów zewnętrznych.
- Wzajemność – ubezpieczeni członkowie wspólnie ponoszą koszty i ryzyka.
- Członkostwo – zawarcie ubezpieczenia w TUW wiąże się z uzyskaniem statusu członka.
- Zarządzanie przez członków – członkowie mają wpływ na funkcjonowanie towarzystwa, uczestniczą w walnych zgromadzeniach, mogą zgłaszać wnioski i wybierać władze TUW.
- Możliwość zwrotu nadwyżki – w przypadku nadwyżki finansowej po rozliczeniu roku TUW może zwrócić jej część członkom lub obniżyć składki w kolejnym roku.
Kto może być ubezpieczonym w TUW?
Kto może być ubezpieczonym w TUW? Odpowiedź w dużej mierze zależy od statutu konkretnego towarzystwa. Co do zasady, TUW-y są otwarte dla:
- osób fizycznych,
- osób prawnych,
- jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej,
… pod warunkiem że spełniają określone wymagania statutowe i wyrażają gotowość do uczestnictwa w systemie wzajemnym.
W praktyce TUW obsługują najczęściej:
- rolników i gospodarstwa rolne,
- jednostki samorządu terytorialnego,
- małe i średnie przedsiębiorstwa,
- organizacje społeczne i związki zawodowe,
- instytucje edukacyjne i kulturalne,
- inne grupy zawodowe i branżowe.
Niektóre TUW działają w formie zamkniętej, obsługując wyłącznie określoną grupę zawodową lub terytorialną. Inne mają charakter otwarty – wystarczy wypełnić deklarację członkowską i zawrzeć umowę ubezpieczenia, aby zostać członkiem.
Ważne: Statut towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych może przewidywać, że będzie ono ubezpieczało także osoby niebędące członkami towarzystwa. Osoby te nie mogą być zobowiązane do udziału w pokrywaniu straty towarzystwa przez wnoszenie dodatkowej składki ubezpieczeniowej.
Zakres ubezpieczeń w TUW
- Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych oferują szeroką gamę ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Wśród najczęściej oferowanych produktów znajdują się:
- ubezpieczenia komunikacyjne (OC, AC),
- ubezpieczenia budynków i mienia ruchomego,
- ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,
- ubezpieczenia OC rolników i przedsiębiorców,
- ubezpieczenia grupowe NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków),
- ubezpieczenia zdrowotne i wypadkowe.
Oferty TUW są często bardziej elastyczne i dostosowane do specyfiki lokalnych warunków, co wynika z bliskiej relacji z członkami oraz braku presji na maksymalizację zysków.
Zalety TUW
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych mają wiele atutów, które wyróżniają je na tle komercyjnych firm ubezpieczeniowych:
- niższe składki – dzięki braku konieczności generowania zysku, TUW mogą oferować konkurencyjne warunki cenowe,
- bliskość klienta – członek TUW ma wpływ na decyzje strategiczne, co buduje zaufanie i przejrzystość,
- przejrzysta polityka finansowa – nadwyżki finansowe są przeznaczane na obniżenie składek lub tworzenie funduszy rezerwowych,
- wspólnota interesów – członkowie nie konkurują ze sobą, lecz współdziałają na zasadzie solidarności,
- elastyczność – oferty mogą być dostosowywane do konkretnych grup zawodowych czy lokalnych potrzeb.
Jak zrezygnować z ubezpieczenia w TUW?
Rezygnacja z ubezpieczenia w TUW odbywa się na zasadach określonych w umowie oraz statucie towarzystwa. Jeżeli statut towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych nie stanowi inaczej, w przeciwieństwie do standardowych firm ubezpieczeniowych, rezygnacja z TUW oznacza nie tylko wypowiedzenie umowy ubezpieczenia, ale też zakończenie członkostwa w towarzystwie.
Zasady rezygnacji – krok po kroku:
- Sprawdź warunki umowy – umowy zawierane z TUW zawierają zazwyczaj dokładne informacje dotyczące okresu wypowiedzenia, terminów i formy rezygnacji.
- Złóż pisemne wypowiedzenie – rezygnacja musi zostać zgłoszona na piśmie.
- Zachowaj terminy – zgodnie z zapisami umowy.
- Utrata członkostwa – wraz z wypowiedzeniem umowy kończy się status członka TUW, co oznacza brak możliwości korzystania z dalszej ochrony oraz uczestnictwa w życiu organizacyjnym towarzystwa.
Warto podkreślić, że rezygnacja z TUW nie wiąże się zwykle z dodatkowymi kosztami – towarzystwa te działają na zasadzie przejrzystości i dobrowolności.
Podsumowanie
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych to alternatywa dla klasycznych zakładów ubezpieczeń. Ich największymi zaletami są przejrzystość, niskie koszty, elastyczność oraz fakt, że ubezpieczeni są jednocześnie współwłaścicielami TUW. Dzięki modelowi działania opartemu na solidarności i wzajemności, TUW-y zyskują zaufanie wśród rolników, samorządów oraz małych i średnich przedsiębiorców.
Jeśli zastanawiasz się nad przystąpieniem do TUW, warto zapoznać się ze statutem wybranego towarzystwa i poznać warunki członkostwa. A gdy już jesteś członkiem i chcesz zrezygnować – pamiętaj, że jak zrezygnować z ubezpieczenia w TUW to przede wszystkim kwestia pisemnego wypowiedzenia i zachowania terminów określonych w umowie.
Urszula Kłało
Broker ubezpieczeniowy
