Gwarancje ubezpieczeniowe w przetargach – rodzaje, zastosowanie i korzyści dla przedsiębiorców

30 października, 2024

W świecie zamówień publicznych i prywatnych przetargów gwarancje ubezpieczeniowe odgrywają kluczową rolę w zabezpieczaniu interesów zarówno zamawiających, jak i wykonawców. Stanowią one nie tylko formę ochrony umowy, ale także budują zaufanie między stronami kontraktu. W niniejszym artykule przyjrzymy się różnym rodzajom gwarancji ubezpieczeniowych, ich zastosowaniu oraz korzyściom płynącym z ich wykorzystania w procesie przetargowym.

Czym są gwarancje ubezpieczeniowe?

Gwarancje ubezpieczeniowe to instrumenty finansowe oferowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe, które zabezpieczają wykonanie określonych zobowiązań przez wykonawców wobec zamawiających. W przeciwieństwie do tradycyjnych ubezpieczeń nie służą one pokryciu szkód, ale stanowią zabezpieczenie finansowe na wypadek niewywiązania się z umowy przez wykonawcę. Dzięki nim zamawiający może mieć pewność, że w razie problemów otrzyma rekompensatę do wysokości określonej w gwarancji.

Warto zaznaczyć, że gwarancja ubezpieczeniowa jest umową nienazwaną, regulowaną jedynie przepisami Kodeksu cywilnego. Nie posiada precyzyjnej definicji w polskim prawie, co oznacza, że jej warunki są ustalane indywidualnie między stronami.

Rodzaje gwarancji ubezpieczeniowych w przetargach

W procesie przetargowym występuje kilka kluczowych rodzajów gwarancji ubezpieczeniowych, które różnią się zastosowaniem w zależności od etapu realizacji umowy oraz specyfiki kontraktu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

1. Gwarancja wadialna (GZW)

Gwarancja wadialna, zwana również przetargową, jest najczęściej stosowaną formą zabezpieczenia w początkowym etapie przetargu. Wadium to określona suma pieniędzy lub jej równoważne zabezpieczenie, która stanowi dowód powagi oferty złożonej przez wykonawcę. Jej celem jest zabezpieczenie zamawiającego przed wycofaniem się wykonawcy z udziału w przetargu po złożeniu oferty.

Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych (Pzp) wysokość wadium wynosi zazwyczaj od 1% do 3% wartości zamówienia. Wykonawca musi wnieść wadium przed terminem składania ofert, a jego ważność powinna obejmować okres związania ofertą. Jeśli wykonawca wycofa się z przetargu lub nie podpisze umowy, zamawiający ma prawo zatrzymać wadium.

Przykład zastosowania:

Firma budowlana ubiega się o kontrakt na budowę szkoły. W ramach przetargu musi wnieść wadium w wysokości 2% wartości oferty. Zamiast blokować środki finansowe, decyduje się na uzyskanie gwarancji wadialnej od ubezpieczyciela, co pozwala jej zachować płynność finansową.

2. Gwarancja należytego wykonania umowy (GNWU)

Gwarancja należytego wykonania umowy zabezpiecza zamawiającego na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania kontraktu przez wykonawcę. Stanowi ona zabezpieczenie roszczeń związanych z ewentualnymi opóźnieniami, niedociągnięciami czy innymi naruszeniami umowy.

Wysokość tej gwarancji wynosi zazwyczaj od 5% do 10% wartości kontraktu. Jest ona ważna przez cały okres realizacji umowy, aż do jej pełnego wykonania i rozliczenia.

Korzyści dla wykonawcy:

• Poprawa płynności finansowej – nie musi zamrażać własnych środków.
• Budowanie wiarygodności – posiadanie gwarancji ubezpieczeniowej zwiększa zaufanie zamawiającego.

Przykład zastosowania:

Firma energetyczna wygrała przetarg na budowę farmy wiatrowej. Zamawiający, aby zabezpieczyć się przed ewentualnym niewywiązaniem się z umowy lub nienależytym wykonaniem prac, wymaga od wykonawcy wniesienia gwarancji należytego wykonania umowy w wysokości 7% wartości kontraktu. Firma energetyczna decyduje się na uzyskanie gwarancji ubezpieczeniowej od renomowanego ubezpieczyciela. Dzięki temu nie musi angażować własnych środków finansowych na zabezpieczenie, co pozwala jej na swobodne zarządzanie kapitałem podczas realizacji inwestycji.

3. Gwarancja usunięcia wad i usterek (GUWiU)

Ta gwarancja zabezpiecza zamawiającego na wypadek ujawnienia się wad lub usterek po zakończeniu realizacji kontraktu. Wykonawca zobowiązuje się do ich usunięcia w określonym czasie, a gwarancja zapewnia środki na pokrycie ewentualnych kosztów w razie niewywiązania się z tego obowiązku.

Okres obowiązywania gwarancji usunięcia wad i usterek jest zazwyczaj zgodny z okresem rękojmi lub gwarancji jakości udzielonej przez wykonawcę, co może wynosić od 12 do nawet 84 miesięcy.

Dlaczego to ważne?

• Zabezpieczenie jakości – zapewnia, że wykonawca będzie dbał o jakość wykonanych prac nie tylko do momentu ich odbioru, ale także w okresie po zakończeniu projektu.
• Ochrona finansowa – w razie konieczności napraw zamawiający nie poniesie dodatkowych kosztów.

Przykład zastosowania:

Przedsiębiorstwo drogowe zakończyło budowę nowego odcinka autostrady i przekazało go do użytku. Aby zabezpieczyć zamawiającego na wypadek pojawienia się ewentualnych wad konstrukcyjnych lub usterek w okresie gwarancyjnym, firma wystawia gwarancję usunięcia wad i usterek ważną przez 60 miesięcy. Dzięki temu Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ma pewność, że w razie konieczności napraw, będą one sfinansowane z gwarancji, a firma drogowa nie musi blokować własnych środków na potencjalne koszty związane z usuwaniem usterek.

4. Gwarancja zwrotu zaliczki

Gwarancja ta jest stosowana, gdy zamawiający udziela wykonawcy zaliczki na poczet realizacji kontraktu. Chroni zamawiającego przed ryzykiem niewłaściwego wykorzystania środków lub niewykonania umowy przez wykonawcę.

Wysokość gwarancji odpowiada wysokości udzielonej zaliczki, a jej okres obowiązywania trwa do momentu pełnego rozliczenia zaliczki w ramach realizacji kontraktu.

Korzyści:

• Dla zamawiającego – pewność, że środki zostaną właściwie wykorzystane.
• Dla wykonawcy – możliwość uzyskania środków na start realizacji projektu bez konieczności angażowania własnego kapitału.

Przykład zastosowania:

Producent maszyn przemysłowych podpisał kontrakt na dostawę linii produkcyjnej dla dużego zakładu produkcyjnego. Ze względu na długi czas realizacji i wysokie koszty materiałów, zamawiający zgodził się udzielić zaliczki w wysokości 25% wartości zamówienia. Aby zabezpieczyć swoje środki, zamawiający wymaga od producenta gwarancji zwrotu zaliczki. Producent uzyskuje taką gwarancję od towarzystwa ubezpieczeniowego, co pozwala mu na sfinansowanie zakupu komponentów niezbędnych do produkcji, a zamawiający ma pewność odzyskania zaliczki w przypadku niewywiązania się z umowy przez producenta.

Jak uzyskać gwarancję ubezpieczeniową?

Proces uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej obejmuje kilka kroków:

1. Wybór odpowiedniego ubezpieczyciela lub brokera – warto wybrać firmę z doświadczeniem w obsłudze gwarancji ubezpieczeniowych dla sektora, w którym działa wykonawca.
2. Przygotowanie dokumentacji – ubezpieczyciel może wymagać dokumentów finansowych, referencji, informacji o dotychczasowych realizacjach oraz szczegółów dotyczących kontraktu.
3. Ocena ryzyka przez ubezpieczyciela – na podstawie dostarczonych informacji ubezpieczyciel oceni ryzyko i określi warunki gwarancji, w tym poziom stawek.
4. Podpisanie umowy gwarancji – po akceptacji warunków następuje podpisanie umowy i wystawienie gwarancji.

Wskazówki:

• Przygotuj się wcześniej – proces może zająć kilka dni, więc warto zacząć odpowiednio wcześnie.
• Dbałość o dokumentację – kompletna i rzetelna dokumentacja przyspieszy proces oceny.

Podsumowanie

Gwarancje ubezpieczeniowe są nieodłącznym elementem współczesnych przetargów i realizacji kontraktów. Stanowią kluczowe narzędzie zarządzania ryzykiem, zabezpieczając interesy obu stron umowy. Wybór odpowiedniej gwarancji i świadomość korzyści płynących z jej zastosowania mogą znacząco wpłynąć na sukces w procesie przetargowym oraz na płynność finansową przedsiębiorstwa.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy gwarancja ubezpieczeniowa jest obowiązkowa w każdym przetargu?
   Nie, wymaganie gwarancji ubezpieczeniowej zależy od zamawiającego i specyfiki przetargu. Jednak w wielu przypadkach, zwłaszcza w dużych projektach, jest to standardowa praktyka.
2. Czy mogę uzyskać gwarancję ubezpieczeniową, jeśli jestem nowym przedsiębiorcą bez historii finansowej?
   Może to być trudniejsze, ale nie niemożliwe. Ubezpieczyciel dokładnie oceni ryzyko, dlatego ważne jest dostarczenie jak najbardziej szczegółowej dokumentacji i referencji.
3. Jakie są koszty uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej?
   Koszty zależą od wielu czynników, w tym od wysokości gwarancji, okresu jej obowiązywania oraz oceny ryzyka przez ubezpieczyciela. Stawka może wynosić od 0,5% do kilku procent wartości gwarancji.
4. Czy mogę negocjować warunki gwarancji z ubezpieczycielem?
   Tak, warunki gwarancji są ustalane indywidualnie, więc istnieje możliwość negocjacji zarówno wysokości stawek, jak i innych warunków umowy.

Zastosowanie gwarancji ubezpieczeniowych w przetargach to strategiczna decyzja, która może przynieść wymierne korzyści dla obu stron kontraktu. Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w uzyskaniu odpowiedniej gwarancji, skontaktuj się z nami – nasi eksperci chętnie Ci pomogą.

POWRÓT