Ubezpieczenie lotnicze – zabezpieczenie ryzyka w lotnictwie
12 czerwca, 2025Ubezpieczenie lotnicze to pojęcie szeroko związane z ochroną statku powietrznego wraz z załogą i pasażerami. Dotyczy ono najczęściej samolotów i helikopterów, ale może obowiązywać również w stosunku do innych obiektów takich jak:
- szybowce i motoszybowce,
- lotnie (w tym paralotnie, motolotnie, motoparalotnie),
- balony,
- spadochrony,
- drony.
Zakres ochrony powinien być szczegółowo dostosowany do rodzaju ubezpieczanej jednostki oraz sposobu jej wykorzystywania.
Co obejmuje ubezpieczenie lotnicze?
W zależności od rodzaju statku powietrznego oraz sposobu jego wykorzystania najczęściej zakres ubezpieczenia obejmuje:
- Aerocasco – dobrowolne ubezpieczenie statku powietrznego od uszkodzenia podczas lotu (włączając w to start, lądowanie i kołowanie), postoju, przeglądu;
- OC operatora/użytkownika statku powietrznego – ubezpieczenie obowiązkowe zabezpieczające operatora w sytuacji wyrządzenia szkody rzeczowej lub osobowej podczas używania statku powietrznego;
- OC wobec pasażerów statku powietrznego – ubezpieczenie obowiązkowe zabezpieczające operatora przed roszczeniami pasażerów, którzy ulegli wypadkowi podczas używania statku powietrznego;
- NNW członków załogi/pasażerów statku powietrznego – dobrowolne ubezpieczenie obejmujące utratę życia lub zdrowia członków załogi w wyniku nieszczęśliwego wypadku podczas używania statku powietrznego. W zależności od oferowanego wariantu może obejmować również sytuacje takie jak zawał serca, udar mózgu, zapadniecie na chorobę tropikalną.
- OC przewoźnika lotniczego – ubezpieczenie obowiązkowe zabezpieczające przewoźnika przed roszczeniami dotyczącymi:
- pasażerów;
- bagażu i przedmiotów osobistych;
- przewożonego ładunku.
Regulacje prawne dotyczące ubezpieczenia lotniczego
Ubezpieczenie lotnicze regulowane jest przepisami prawa krajowego, Unii Europejskiej oraz międzynarodowego. Wynika z nich również obowiązek posiadania ubezpieczenia OC.
Do najważniejszych krajowych aktów prawnych zaliczyć możemy:
- Ustawę z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze;
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźników lotniczych, przedsiębiorców wykonujących obsługę naziemną oraz instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej;
- Obwieszczenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków.
Z rozporządzeń europejskich najbardziej istotnym byłoby:
- Rozporządzenie (WE) nr 785/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wymogów w zakresie ubezpieczenia w odniesieniu do przewoźników lotniczych i operatorów statków powietrznych.
Co to jest SDR w ubezpieczeniu lotniczym?
SDR (kod waluty XDR) czyli specjalne prawa ciągnienia (ang. special drawing rights), jest to, w pewnym sensie, jednostka walutowa zdefiniowana przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Ma ona charakter pieniądza bezgotówkowego (rozrachunkowego). Jej wartość opiera się na koszyku międzynarodowych walut, w którego skład wchodzą:
- dolar amerykański,
- euro,
- juan chiński,
- jen japoński,
- funt brytyjski – w ściśle określonych proporcjach.
Od rodzaju przewozu (pasażerski/towarowy) oraz od wielkości danego statku powietrznego (jego maksymalnej masy startowej MTOM) zależy minimalny poziom pokrycia czyli wartość sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC wyrażonej właśnie, w SDR.
Jak ubezpieczyć mały samolot?
Ostatnimi czasy coraz większą popularnością cieszą się ubezpieczenia małych jednostek powietrznych (samolotów jednosilnikowych) wykorzystywanych przede wszystkim prywatnie do lotów turystyczno-rekreacyjnych, dyspozycyjnych na potrzeby użytkownika lub służących do nauki w aeroklubach i szkołach lotniczych.
W takich przypadkach zakres podstawowej ochrony ogranicza się głównie do ubezpieczenia:
- Aerocasco,
- OC użytkownika/operatora statku powietrznego wobec osób trzecich,
- OC użytkownika/operatora statku powietrznego wobec pasażerów/osób nie będących członkami załogi,
- OC użytkownika/operatora statku powietrznego wobec bagażu pasażerów.
Ile kosztuje ubezpieczenie lotnicze?
Składki oraz stawki za ubezpieczenia zależne są głównie od:
- sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC,
- wartości statku powietrznego, w ubezpieczeniu aerocasco.
Przykład:
Podstawowa polisa OC przy samolocie ultralekkim to koszt w granicach 2.500,00 zł rocznie. Stawka w ubezpieczeniu aerocasco powinna wahać się w przedziale 2-3% jego wartości, w PLN. Dodatkowo jednostka taka powinna przechodzić cykliczne przeglądy oraz być odpowiednio zabezpieczona i przechowywana (hangarowana).
Co grozi za brak obowiązkowego OC?
Należy pamiętać, że ubezpieczenie OC użytkownika/operatora/przewoźnika lotniczego jest obowiązkowe. Tak jak w przypadku braku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego również jego brak skutkuje nałożeniem kar finansowych. Wynikają one z zapisów ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze.
Dodatkowo statek powietrzny, który nie posiada aktualnego obowiązkowego ubezpieczenia OC może zostać uziemiony w kraju, na terytorium którego wylądował.

Łukasz Muchowicz
Broker Ubezpieczeniowy